Էլբրուս լեռ. Ավելին քան բարձունք

♦Տարածքային պատկանելության համար Էլբրուսը գտնվում է երկու հանրապետությունների՝ Կաբարդինո-Բալկարիայի և Կարաչայ-Չերքեզիայի սահմանին, Կովկասյան լեռնաշղթայի հյուսիսային մասում:

♦Էլբրուսը համարվում է ոչ ակտիվ հրաբուխ, քանի որ վերջին ժայթքումը եղել է ավելի քան 5 հազար տարի առաջ։ Որոշ գիտնականներ այն համարում են անհետացած, իսկ ոմանք՝ մարած: Իսկ մի շարք փորձագետներ նշում են, որ Էլբրուսը կարող է արթնանալ այս դարում, բայց ոչ շուտ, քան 50 տարի հետո։ 

♦Լեռն ունի երկու գագաթ։ Դրանք բաժանված են 5300 մ բարձրությամբ թամբով, արևմտյան գագաթը հասնում է 5642 մ նիշի, արևելյանը՝ 5621 մ, նրանց միջև հեռավորությունը մոտ 1500 մ է։ Էլբրուսի գագաթին մնալով՝ հնարավորություն կա միաժամանակ տեսնելու Կասպից և Սև ծովերը։ Դիտման շառավիղը կախված է բազմաթիվ կլիմայական փոփոխություններից։ Դե, եղանակը լեռան վրա կարող է փոխվել մեկ ակնթարթում:

♦«Օրհնյալ լեռ», «Շողշողացող լեռ», «Ուրախության լեռ», «Կովկասի մարգարիտ», ինչ անուններով ասես կոչվում է Եվրոպայի ամենաբարձր լեռը։ Իսկ գրքերում և ուղեցույցներում  հայտնի է էլբրուս անունով, որը բալկարերենից նշանակում է «լեռ, որի շուրջը քամին է պտտվում»։ Բանն այն է, որ բալկարական ցեղերը, որոնք ապրում էին լեռան ստորոտում, հաճախ նկատում էին այսպես կոչված «Էլբրուսի պտտահողմերը»։ Տարբեր ազգեր Էլբրուսին յուրովի են անվանում, ուստի լեռն ունի ավելի քան տասը անուն։ Ամենագեղեցիկներից մի քանիսը. «Ջին-պադիշահ»՝ «ոգիների վարպետ», «Յալբուզ»՝ «ձյունե բաշ», «Օրֆի-տուբ»՝ «օրհնվածների սար»:  

♦Լեռան բարձրությունը որոշել է ռուս ակադեմիկոս Վիկենտի Վիշնևսկին 1813 թվականին։Նա նշել և գրանցել է տվյալներ, որոնց վերաբերյալ Էլբրուս լեռն ունի 5421 մ բարձրություն, այս թվերը մնացել են անփոփոխ, քանի որ հրաբխում ոչ մի ձևափոխություն չի նկատվել։ Մինչ այդ ճշգրիտ տվյալներ պարզապես գոյություն չունեին։

♦Հազարամյակներ առաջ ձևավորված լեռը բաղկացած է լավայի, մոխրի և տուֆի փոփոխվող շերտերից։ Էլբրուսի լանջերը հիմնականում մեղմ են, բայց սկսած 4000 մետր բարձրությունից, թեքության միջին անկյունը հասնում է 35 աստիճանի, իսկ գագաթները ծածկված են բազմամյա ձյան խիտ շերտով։ 

♦3756 մետր բարձրության վրա (ուր տանում է ճոպանուղին), եղանակը կարող է լինել տաք և թույլ քամի, բայց մի քանի ժամ վերելքից հետո այն կտրուկ փոխվում է, և վերելքը կարող է լինել շատ դժվար։ Ուստի պետք է միշտ պատրաստ լինել լեռան այս հրաշքի դրսևորումներին, քանի որ բարձրանալն արժե դրան։

♦Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին այստեղ տեղի են ունեցել կատաղի մարտեր, որոնց մասնակցել է Էդելվեյսի հատուկ նշանակության ջոկատի դիվիզիան։ Այս դիվիզիոնում հավաքված էին ամենադիմացկուն զինվորները, որոնք նախկինում ծառայել և մարզվել էին լեռնային շրջաններում։ Հետաքրքիր է, որ ինքը՝ Հիտլերը, Էլբրուսը գրավելու և դրա վերևում դրոշը բարձրացնելու գործողությունը ուժի և ռեսուրսների վատնում էր համարում։

♦1942 թվականի օգոստոսին Էլբրուսն ազատագրելու խորհրդային բանակի առաջին փորձերն ապարդյուն անցան։ Կռվողները ոչ հատուկ տեխնիկա ունեին, ոչ հմտություններ և դատապարտված էին։ Էլբրուսը գրոհելու և ազատագրելու մի քանի փորձեր են եղել, բայց միայն 42-ի վերջին՝ լեռնագնացության հմտություններով և համապատասխան տեխնիկայով մի խումբ զինվորներ կարողացան տապալել Էդելվեյսը Էլբրուսից և բարձրացնել խորհրդային դրոշը նրա գագաթին: Էլբրուսի շրջանում այս մարտերի մասին են վկայում  մի շարք հուշարձանները։